Oksijen Tüpü Çeşitleri Nelerdir? Nasıl kullanılırlar?

Atmosferde yaklaşık %21 oranında oksijen gazı bulunmaktadır. Oksijen gazı, canlıların çoğunun yeryüzünde hayatta kalmasını sağlar. Canlıların yaşamı için önemi keşfedilen Oksijen gazı; 1800’lü yıllardan beri sağlık için kullanılmaktadır. Oksijen gazının günümüzde, Oksijen Tüpü içerisine sıkıştırılarak, özellikle solunum alanındaki tedaviler için neredeyse vazgeçilmez hale gelmiştir.

Oksijen Tüpü

Normal şartlar altında havadaki oksijen miktarı sağlıklı bir insan için yeterlidir. Ancak solunum rahatsızlığı olan kişiler, havadaki oksijen dışında ekstra oksijen desteğine ihtiyaç duyabilirler. Sağlığa uygun oksijen gazı sağlayan 2 çeşit medikal ürün bulunmaktadır. Bunlar oksijen tüpleri (silindirleri) ve oksijen konsantratörleridir (yoğunlaştırıcı). Her iki cihazın kullanım şekli benzerdir. Oksijen tüpleri yeniden doldurulabilirken, oksijen konsantratörlerinin yeniden doldurulması gerekmez. Çünkü oksijen konsantratörleri hastaya verilecek oksijen gazını üretir. Oksijen tüplerinde böyle bir özellik yoktur. Oksijen tüpleri farklı kapasitelerde mevcuttur. İçindeki oksijen gazı kullanıldıkça azalır ve bittiğinde tekrar doldurulması gerekir. Oksijen tüplerinin üretildiği malzemelere göre çeşitleri bulunmakta olup, ağırlıkları ve kullanım amaçları farklılık göstermektedir. Birlikte kullanılan aksesuarlar, tüpün nerede ve ne amaçla kullanılacağına göre değişir. Ayrıca oksijen tüpleri tek başına veya diğer cihazlarla birlikte kullanılabilir.

Tıbbi amaçla kullanılan oksijen gazının doldurulduğu tüplere oksijen tüpü denir. Oksijen tüpleri yüksek basınca dayanıklıdır. Oksijen tüpündeki oksijen gazının yoğunluğu yaklaşık %98’dir. Oksijen konsantratörleri, yaklaşık %90-95 yoğunlukta oksijen üretir. Bu farklılık kullanıcıyı etkilemez. Ancak bazı kullanıcılar oksijen tüpü kullandıklarında oksijen yoğunlaştırıcıdan daha fazla verim aldıklarını söylüyorlar.

Medikal Oksijen Tüpü Kullanımı

Medikal oksijen tüpleri farklı kapasitelerde üretilmektedir. Bu kapasite litre olarak ifade edilir. Tüpün boyutu, kapasitesi arttıkça artar. Tüpün (silindirin) yapıldığı malzemeye göre çelik ve alüminyum oksijen tüpü türleri vardır. Alüminyum oksijen tüpleri çelik olanlara göre daha hafiftir.

10 litre kapasiteye kadar olan her türlü medikal oksijen tüpü, alüminyum veya çelik fark etmeksizin portatiftir. 10 litreden fazla kapasiteye sahip tüplerin tek kişi tarafından taşınması neredeyse imkansızdır. Portatif oksijen tüpleri genellikle ambulanslarda, hastane acil servislerinde ve evlerde kullanılmaktadır. Alüminyum olanlar daha hafif olduğu için taşıması da kolaydır ve özellikle hasta nakillerinde tercih edilir.

Hastanelerde merkezi gaz sistemi bulunmaktadır. Hastanede kurulan tesisat sayesinde hasta odaları, doktor muayenehaneleri, yoğun bakım üniteleri ve ameliyathaneler gibi ihtiyaç duyulan her noktaya tıbbi oksijen gazı ulaştırılabilmektedir. Merkezi sistemde kullanılan gaz, hastanenin kapasitesine göre ya büyük oksijen tanklarında ya da çok sayıda büyük oksijen tüplerinde (20, 30, 40 veya 50 litre) depolanır.

Oksijen tüplerinin içinde yüksek basınçlı gaz vardır. Bu nedenle doğrudan hastaya uygulanması mümkün değildir. Basınç düşürülmeli ve kullanıma uygun hale getirilmelidir. Bunun için medikal tüplü manometreler kullanılmaktadır. Pin indeksli (pin girişli) alüminyum manometreler genellikle alüminyum tüplerde daha hafif oldukları için kullanılmaktadır. Bunlar standart tip manometrelerden daha hafiftir. Alüminyum oksijen tüplerinde standart manometre kullanılması isteniyorsa bağlantı parçası değiştirilmelidir. Alüminyum veya çelik fark etmeksizin her türlü medikal tüpte her tip manometre kullanılabilir. Bunun için bağlantı parçasının uyumlu olması yeterlidir.

Tüm oksijen cihazları doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır. Hastaya oksijen tüpü ile tedavi uygularken raporda veya reçetede farklı bir parametre belirtilmediği sürece akış hızı dakikada maksimum 2 litre olacak şekilde ayarlanmalıdır. Genellikle bunun üzerinde kullanılması tavsiye edilmez.

Oksijen tüpleri de farklı bir solunum cihazına bağlanarak kullanılabilir. Bu gibi durumlarda hastanın ihtiyaç duyduğu oksijen miktarı ya cihaz üzerinden ya da manometre üzerinden ayarlanır. Bazı solunum cihazlarına bağlanırken oksijen tüpü manometre olmadan doğrudan cihaza bağlanabilir. Bu durum kullanılan cihazın özelliğine göre değişiklik göstermektedir.

Oksijen tüpünü kullanırken bazı sarf malzemelerine ve aksesuarlara ihtiyaç vardır. Bunlar oksijen maskesi, oksijen kanülü, oksijen kateteri veya su kabı gibi malzemelerdir. Bu malzemelerin piyasa fiyatları genellikle ucuzdur. Kullanıma hazır olarak yedeklenmelidir. Oksijen tüpüne takılan maske, kullanıcının ağzını ve burnunu içine alacak şekilde yüze uygulanır. Lastiği sayesinde kafaya sabitlenir. Nazal oksijen kanülleri ve kateterler burun deliklerine yerleştirilerek kullanılır. Su kabı, tüpten çıkan oksijen gazını nemlendirmek içindir. Manometreye bağlanır.

Oksijen Tüpü Kullanımı Esnasında Nelere Dikkat Edilir

Oksijen yanan bir gazdır. Bu nedenle herhangi bir oksijen cihazına ateş, makine yağı, petrol ürünleri veya yağlı sabunlarla yaklaşılmamalıdır. Oksijen tüpleri yüksek basınçlı oksijen gazı içerir. Bu tüpler gerekli standartlara uygun olarak üretilmedikleri takdirde tehlikeli olabilirler. Bir kaza sonucu tüp patlar ve açığa çıkan yoğun oksijen gazı ateş veya yağ ile temas ederse büyük bir patlama meydana gelebilir. Ayrıca delinmesi durumunda içindeki yüksek basınçlı gaz nedeniyle rokete dönüşebilir ve çarptığı yerlere zarar verebilir. Bu risklerin önüne geçebilmek için oksijen tüplerinin üretimi ve satışı yeni düzenlemelerle düzenlenmektedir. Belirli standartları karşılamayan tüplerin üretimi ve satışı geçmişte birçok maddi ve manevi kayıplara neden olan kazaların tekrar etmemesi için yasaktır.

Oksijen Tüpü Çeşitleri Nelerdir?

Oksijen tüpleri çelik veya alüminyumdan yapılmıştır. Yani Alüminyum Oksijen Tüpleri ve Çelik Oksijen Tüpleri olarak ikiye ayrılırlar. Alüminyum oksijen tüpleri, çelik oksijen tüplerinden çok daha hafiftir. Hafif olduğu için kolayca taşınabilir. Oksijen tüpleri çeşitleri yapıldıkları malzemeye ve litre cinsinden doldurulan oksijen miktarına göre değişir.

Çelik Oksijen Tüpü Çeşitleri Nelerdir?

• 1 litre
• 2 litre
• 3 litre
• 4 litre
• 5 litre
• 10 litre
• 20 litre
• 27 litre
• 40 litre
• 50 litre

Alüminyum Oksijen Tüplerinin Çeşitleri Nelerdir?

• 1 litre
• 2 litre
• 3 litre
• 4 litre
• 5 litre
• 10 litre

Medikal Oksijen Tüpü Manometre Çeşitleri Nelerdir?

• Valfli alüminyum oksijen tüpü manometresi
• Pin indeks alüminyum oksijen tüpü manometresi
• Valfli çelik oksijen tüpü manometresi
• Pin indeksli çelik oksijen tüpü manometresi

Oksijen Spreyi Nedir?

Oksijen spreyleri, küçültülmüş oksijen tüplerine benzer . Az miktarda oksijen gazı içerir. Paketi küçük ve hafiftir. Çantaya sığabilir. Acil durumlarda kullanılabilir. 20, 40, 50, 80, 100 ve 200 nefes kapasiteli modelleri mevcuttur. Üzerinde bir maske var. Maske ağız ve burnu kapsayacak şekilde yüze yerleştirilir ve nefes alınır. Bazı modeller kullanıcının nefesini otomatik olarak algılar ve oksijen verir. Bazılarında mekanizma manuel olarak çalıştırılır. Kullanıcı nefes alırken sprey düğmesine basarak oksijenin tüpten çıkmasını sağlar ve yayılan oksijen gazı maske ile solunabilir.

Oksijen Tüpleri Ne Kadar Süre Kullanır?

Oksijen tüplerinin kullanım süresi tüp hacmine ve akış ayarına bağlıdır. Örneğin 10 litrelik bir oksijen tüpü 7 litre/dakika akış ayarında yaklaşık 2-6 saat, 5 litrelik bir oksijen tüpü ise yaklaşık 3-3,5 saat kullanılabilir.

Oksijen Tüpleri Nasıl Doldurulur?

Oksijen tüplerini dolduran sertifikalı tesisler bulunmaktadır. Bu sertifikanın alınabilmesi için belirli standartlara uyulması gerekmektedir. Sertifikalı tesisler düzenli olarak denetlenmektedir. Bu tesislerde tüp dolumu güvenle yapılabilmektedir. Oksijen tüpleri tıbbi amaçlı kullanıldığı için endüstriyel oksijen gazı ile doldurulmamalıdır. Endüstriyel oksijen gazı kullanıcıya zarar verebilir.

Uyarı: Yanma ve patlama tehlikesine karşı hiçbir oksijen cihazına ateş, makine yağı, petrol ürünleri ve yağlı sabunlar ile yaklaşılmaz.